Tiki i Zespół Tourette’a

Podstawą podziału tików jest obraz kliniczny oraz okres trwania. Wyodrębnia się:

• tiki przejściowe,
• przewlekłe oraz
• chorobę tikową- zespół Gillesa de la Tourette’a.

Charakterystycznym okresem pojawiania się tików przejściowych jest wiek przedszkolny, tiki dotyczą na ogół mięśni twarzy rzadziej innych grup mięśniowych. Trwają one tygodnie lub miesiące. Jeżeli tiki trwają dłużej to są traktowane jako tiki przewlekłe.

Tiki przewlekłe zazwyczaj obejmują kilka grup mięśniowych (mimowolne ruchy głową, ruchy tułowia i kończyn). Niekiedy mają charakter zbliżony do określonych czynności i w związku z tym niełatwo odróżnić je od czynności natrętnych. W zaburzeniu tym mogą występować tiki głosowe. 

Zespół Gillesa de la Tourette’a jest chorobą tikową. Istotą tej choroby jest występowanie szybkich, powtarzających się ruchów mimowolnych, które dotyczą różnych grup mięśniowych (tzw. tiki motoryczne lub ruchowe). Charakterystyczne dla tego zaburzenia jest występowanie tików głosowych polegających „ na niezależnym od woli, szybkim, wielokrotnym wydawaniu różnych dźwięków i odgłosów bądź bezcelowym, uporczywym wymawianiu jakiejś sylaby lub wyrazu” (Danuta Stomma w „Psychiatrii” pod redakcją Stanisława Dąbrowskiego) oraz zaburzeń mowy.

Bywa tak, że Zespół G.T. jest początkowo rozpoznawany jako tiki przewlekłe. Do rozpoznawania tego zespołu skłaniają uporczywie utrzymujące się tiki licznych grup mięśniowych o znacznym nasileniu, łącznie z wyrazistymi tikami głosowymi. Tiki mogą pojawiać się jednocześnie lub w różnym czasie. Charakterystyczne jest pojawianie się tików wielokrotnie w ciągu dnia, w atakach. Objawy muszą być obecne przez co najmniej rok, aby można było rozpoznać tę chorobę. Zwykle Zespół Tourette’a pojawia się przed 18 rokiem życia. Początek choroby następuje najczęściej w wieku 7-8 lat, a złożone tiki wokalne i motoryczne dołączają się po kilku latach jej trwania.

Najbardziej charakterystycznymi objawami towarzyszącymi są obsesje i kompulsje. W literaturze podkreślona jest różnica pomiędzy „i zachowaniami występującymi u osób z zespołem Tourette’a.(Robertson, Baron- Coen, 2001) czystymi” zaburzeniami obsesyjno- kompulsyjnymi (OCD) oraz podobnymi myślami). Różnica ta polega na „tematyce” obsesji. W OCD dotyczy ona najczęściej brudu, zarazków, lub skażeń, a idąca za tym kompulsja to nadmierne mycie się. W zespole Tourette’a obsesyjne myślenia dotyczy symetrii, liczenia oraz seksu i przemocy, a kompulsje są związane z liczeniem, dotykaniem, sprawdzaniem czy wszystko jest na odpowiednim miejscu. Mogą występować samouszkodzenia.

Obecnie stosuje się następujące metody leczenia:

• farmakoterapia– wskazaniem do leczenia o charakterze farmakoterapii są przewlekłe tiki o dużym nasileniu. Najczęsciej stosowanymi lekami, mającymi rozmaite skutki uboczne są: neuroleptyki (Haloperidol, Tiorydazyna, Pimozyd). Innymi lekami, które się stosuje w leczeniu TS są specyfiki o nazwach Klonidyna oraz Klonazepam, a także – blokery kanału wapniowego – Dilzem i Werapamil.
• Psychoterapia– ukierunkowana na naukę kontroli oraz zamiany zachowania na zachowanie bardziej akceptowane społecznie oraz wsparcie