Zaburzenia ze Spektrum Autyzmu (ZSA lub ASD)

Co to są całościowe zaburzenia rozwojowe (CZR)?

Całościowe zaburzenia rozwojowe zwykle diagnozowane są we wczesnym okresie życia dziecka. Dzieci z CZR mają trudności w rozwoju języka, komunikacji, socjalizacji i w rozwoju ruchowym.

Przykładami CZR są:

autyzm wczesnodziecięcy
zespół Aspergera
zespół Retta
dziecięce zaburzenie dezintegracyjne

Co jest przyczyną CZR?

Przyczyny CZR nie są znane. Większość współczesnych badaczy uważa, że przyczyn należy szukać raczej w nieprawidłowościach rozwoju w okresie płodowym niż w relacjach emocjonalnych rodzice-dziecko (jak sądzono dawniej).

Kogo dotykają CZR?

CZR są bardzo rzadkie, choć informacje na temat częstości występowania są bardzo niespójne. W USA CZR diagnozowane są u pięciorga na 10.000 rodzących się dzieci. CZR częściej występują u chłopców, oprócz zespołu Retta, który prawie zawsze diagnozowany jest u dziewczynek.

Skontaktuj się z nami

Jakie są objawy CZR?

Poniżej przedstawiamy ogólnie charakterystykę poszczególnych zaburzeń, zwracając jednocześnie uwagę, że specyficzne objawy mogą być bardzo różne u różnych dzieci.

U dziecka z autyzmem

nie występują lub występują bardzo znikome interakcje z innymi osobami, w tym również z rodzicami (np zaburzony kontakt wzrokowy, fizyczny)
od początku bardzo wyraźnie zaburzona jest komunikacja językowa
występują stereotypie ruchowe, przywiązanie do rytuałów, zainteresowanie światłami, poruszającymi się przedmiotami lub częściami obiektów
obserwuje się brak tolerancji na hałas lub dużą wrażliwość na dźwięki

Objawy dziecka z zespołem Aspergera to:

mieszczący się w granicach normy lub wręcz prawidłowy rozwój mowy, samodzielności, rozwoju intelektualnego i ciekawości świata
wyraźne trudności w interakcjach społecznych, dotyczące a) zdobywania kolegów, b) dzielenia się pomysłami, osiągnięciami czy radościami, c) rozumienia i używania mimiki twarzy i języka ciała, d) utrzymywania kontaktu wzrokowego
zachowania stereotypowe (często dziwaczne) lub/i ścisłe przestrzeganie rutyny
bardzo intensywne zainteresowanie wyizolowanymi dziedzinami wiedzy

Charakterystyczne symptomy zespołu Retta to:

prawidłowy przebieg ciąży, porodu, okresu noworodkowego
prawidłowy rozwój w pierwszych 5-18 miesiącach życia; prawidłowy obwód głowy przy narodzinach

Po okresie normalnego rozwoju przez min. 5 miesięcy – obserwuje się następujące objawy:

głowa dziecka nie rośnie w oczekiwanym tempie w okresie między 5 a 48 miesiącem życia
następuje utrata wcześniej nabytych umiejętności posługiwania się ręką (np sięganie i chwytanie przedmiotów) i rozwój stereotypowych ruchów (np wykręcanie dłoni)
utrata umiejętności społecznych, takich jak uśmiechanie się i utrzymywanie kontaktu wzrokowego (te zachowania mogą być przywrócone w późniejszym okresie)
utrata zdolności do chodzenia i wykonywania innych skoordynowanych ruchów
znaczne zubożenie zdolności posługiwania się mową i rozumienia mowy
bardzo poważne opóźnienie w rozwoju psychomotorycznym

Symptomami dziecięcego zaburzenia dezintegracyjnego mogą być:

głowa dprawidłowy  rozwój w zakresie mowy, interakcji społecznych, relacji, zabawy i zachowań adaptacyjnych przynajmniej przez okres dwóch, a zwykle czterech latziecka nie rośnie w oczekiwanym tempie w okresie między 5 a 48 miesiącem życia
poważna utrata umiejętności społecznych, komunikacyjnych i adaptacyjnych w krótkim okresie czasu (kilka miesięcy). Dzieci doświadczające zaburzeń dezintegracyjnych mogą bez żadnej oczywistej przyczyny lub choroby stać się lękowe, łatwo wpadające w gniew, negatywistyczne, nieposłuszne, dostawać ataków złości bez żadnego widocznego powodu. Z czasem dochodzi u nich do zupełnego zaniku mowy i rozumienia języka oraz do obniżenia zdolności intelektualnych

Jak się diagnozuje CZR?

CZR diagnozuje się zwykle przed ukończeniem przez dziecko 3 roku życia.  Diagnozę najczęściej stawia psycholog lub psychiatra po przeprowadzeniu dokładnego wywiadu z rodzicami dziecka i wnikliwej obserwacji jego zachowania.

Wczesna i prawidłowa diagnoza jest bardzo ważna, ponieważ niektóre CZR torują drogę do rozwoju innym zaburzeniom psychicznym (np depresja, ADHD, zaburzenie obsesyjno-kompulsywne i schizofrenia). Wczesna interwencja może mieć ogromny wpływ na końcowy rezultat leczenia.

Leczenie

Plan leczenia opracowywany jest indywidualnie dla każdego dziecka w zależności od:

wieku, stanu zdrowia i historii medycznej dziecka
głębokości zaburzenia
rodzaju zaburzenia
tolerancji i podatności dziecka na określone działania, procedury i terapie
sytuacji rodzinnej

Terapia może obejmować:

psychoterapię indywidualną dziecka (z wykorzystaniem elementów terapii behawioralnej, opcji, integracji sensorycznej)
terapię grupową
terapię logopedyczną
psychoedukację dla rodziców

Zapobieganie CZR

Dotychczas nie są znane metody zapobiegania CZR.